Hacı Şakir’in Sahibi Kimdir ?

Türkiye’de kişisel temizlik denildiğinde akla gelen, nostaljik ve köklü bir geçmişe sahip markalardan biri vardır: Hacı Şakir. Pembe, beyaz veya yeşil ambalajıyla banyolara konuk olan bu kalıp sabun, sadece bir temizlik ürünü olmanın ötesinde, ülkenin markalaşma serüveninde kendine özgü bir yer edinmiştir. Gerek kendine has kokusu gerekse ambleminin ve ambalajının sadeliği ile Türk halkının zihnine kazınmıştır.

Ancak, yüz yılı aşan bu tarihin ve güçlü yerel kimliğin arkasında, bugünün dünyasında değişen sahiplik yapıları ve küresel sermayenin dinamikleri yatmaktadır. “Bu kadar eski ve yerel bir markanın sahibi şu anda kim?” sorusu, birçok kişinin merak ettiği bir konudur.

Hacı Şakir’in hikayesi, Kırım’dan İstanbul’a uzanan göç, bir ailenin azmi, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk sanayi kuruluşları arasında yer alma onuru ve nihayetinde uluslararası bir devin bünyesine katılma serüvenini içerir.

Bu yazımızda, Hacı Şakir markasının kuruluş öyküsünü, aileden küresel holdinge uzanan sahiplik değişimlerini ve bu tarihi temizlik ürününün bugünkü idari yapısını, yani şu anki sahibini detaylıca inceleyeceğiz.

---

1. Kırım’dan İstanbul’a Bir Göç Hikayesi: Sabuncuzade’nin Doğuşu

Hacı Şakir markasının başlangıcı, 19. yüzyılın ortalarına, Karadeniz’in kuzey kıyılarına dayanır.

A. Kazan Tatarı Girişimci

Hacı Şakir’in babası olan Hacı Ali Bey, aslen bir Kazan Tatarı girişimcisidir. 1800’lü yılların ortalarında Kırım bölgesinde sabun ve mum imalatıyla uğraşan Hacı Ali Bey, bu faaliyetine ilk adımları atmıştır. Markanın kökenini oluşturan bu ilk sabun üretim faaliyetleri, 1889 yılına kadar gerilere gitmektedir.

B. Türkiye’ye Yerleşme ve İkinci Başlangıç

Karadeniz’in kuzey bölgelerinin Rus hakimiyetine girmesi ve doğal afetlerin yol açtığı zorluklar nedeniyle, Hacı Ali Bey ve ailesi, 1915 yılında ana vatanları Türkiye’ye göç etme kararı alır. Aile, İstanbul’a yerleşerek Laleli Atpazarı’nda bulunan evlerinin alt katında, küçük bir atölyede sabun ve mum üretimine devam eder. Bu fedakar başlangıç, markanın Anadolu topraklarındaki serüvenini başlatmıştır.

Hacı Ali Bey’in ve sonrasında markaya adını veren oğlu Hacı Şakir Bey’in, sonradan aldığı Sabuncuoğlu soyadı, ailenin dört kuşak boyunca bu mesleğe olan bağlılığını ve adanmışlığını simgeler.

---

2. Cumhuriyet’in Kuruluşunda Bir Sanayi Öncüsü

Hacı Şakir, sadece bir aile şirketi olmakla kalmamış, aynı zamanda genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk resmi sanayi kuruluşları arasında yer alarak tarih yazmıştır.

• Atatürk İmzasıyla Tescil: Şirket, kurumsal kimliğini bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasıyla 1925 yılında tescil ettirmiştir. Ticaret Sicili’ne 91 numarada kaydedilen şirketin resmi unvanı, “Sabuncuzade M. Şakir ve Mahdumu Müessesatı Ticari ve Sınai Türk Anonim Şirketi” olmuştur. O dönemde çok az kuruluşa verilen “Türkiye Anonim Şirketi” ibaresini taşıması, kuruluşun ülke ekonomisindeki önemini ve gurur kaynağını göstermiştir.
• Oda Sicillerinde Öncülük: Şirket, İstanbul Ticaret Odası’nın 9. üyesi ve İstanbul Sanayi Odası’nın ise ilk üyesi olarak kayıtlara geçmiştir.
• İzmir İktisat Kongresi: Hacı Şakir Sabuncuzade’nin, ulusal ekonominin temellerinin atıldığı 1923 yılındaki İzmir İktisat Kongresi’ne katılması, markanın Türkiye’nin sanayi ve ticari gelişimine verdiği önemi ortaya koyar.

---

3. Sahiplik Serüveni: Aileden Küresel Güce

Hacı Şakir markası, dört kuşak boyunca Sabuncuoğlu ailesi tarafından yönetildikten sonra, 20. yüzyılın sonlarında hızlanan küresel ticaretin ve sermaye hareketlerinin etkisiyle el değiştirmeye başlamıştır.

• Ayrılış (1987): Marka, ilk büyük sahiplik değişimini 1987 yılında yaşadı ve Sabuncuoğlu ailesinin yönetiminden çıkarak Maya Holding bünyesine katıldı.
• Küresel Devre Geçiş (1999): Maya Grubu çatısı altında geçen bir dönemin ardından, marka 1999 yılında uluslararası bir kişisel bakım ve ev ürünleri devi olan Colgate-Palmolive şirketine satıldı.

---

4. Hacı Şakir’in Sahibi Kimdir? Cevap: Amerikan Devi

Günümüzde “Hacı Şakir’in sahibi kimdir?” sorusunun yanıtı oldukça net ve küreseldir: Colgate-Palmolive.

Amerikan merkezli bu çokuluslu şirket, Hacı Şakir’i kendi geniş ürün gamına (Colgate, Palmolive, Protex, Ajax gibi tanınmış markaların yanına) eklemiştir.

Bu sahiplik, Hacı Şakir’in üretim yerini ve temel formülünü değiştirmese de, markanın idari ve pazarlama stratejilerinin küresel bir holding tarafından belirlendiği anlamına gelir. Kökeni Kırım ve Türkiye olan bu tarihi sabun markası, artık uluslararası bir devin gücüyle dağıtılmakta ve pazarlanmaktadır.

Hacı Şakir, bir asırdan fazla süren tarihiyle, Anadolu’nun girişimci ruhunu ve Cumhuriyet’in sanayileşme çabalarını temsil eden değerli bir mirastır. Bugün bir Amerikan devi olan Colgate-Palmolive’in portföyünde yer alsa da, markanın ambalajı, ismi ve hikayesi, Türkiye’nin kültürel ve ticari hafızasındaki yerini korumaktadır. Bir göçle başlayan bu sabun macerası, nihayetinde tüm dünyayı saran bir ticaret ağının parçası haline gelmiştir. Markanın hikayesi, küreselleşmenin yerel değerler üzerindeki etkilerini anlamak için de çarpıcı bir örnektir.